در دنیایی که به سرعت در حال تغییر می باشد، والدین آینده‌نگر بیش از گذشته به اهمیت جدیدترین اسباب بازی های فکری آموزشی پی برده‌اند. این اسباب‌بازی‌ها فقط برای سرگرمی نیستند؛ بلکه ابزارهایی قدرتمند برای آموزش، تقویت ذهن، و پرورش خلاقیت در کودکان هستند. در میان آنها، اسباب‌بازی‌های STEAM (علم، فناوری، مهندسی، هنر، ریاضی) جایگاه ویژه‌ای در کشورهای پیشرفته‌ای مانند اتریش و فنلاند یافته اند. آنها به خاطر ظرفیت آموزشی و سرگرمی خود در ردیف اسباب بازی های پرفروش قرار گرفته اند.
ویژگی‌های جدیدترین اسباب‌بازی‌های فکری و آموزشی (STEAM)
کلمه STEAM از کنار هم قرار گرفتن حروف اول ( Science )علم، ( Technology) فناوری، (Engineering) مهندسی، (Art) هنر، ریاضی (Mathematics) تشکیل شده است. جدیدترین اسباب بازی های فکری آموزشی که با رویکرد STEAM طراحی می‌شوند، کودکان را درگیر فعالیت‌هایی می‌کنند که:
- تفکر منطقی و خلاقیت آنها را تقویت کرده
- مهارت حل مسئله و تصمیم‌گیری را پرورش داده
- و در نهایت ایشان را برای آینده‌ای فناورانه و هوشمند آماده می‌سازد
ضرورت بازی با اسباب بازی های STEAM
روان‌شناسان و متخصصان علوم اعصاب کودک معتقدند که بازی این نوع از سرگرمی باعث تقویت «انعطاف‌پذیری عصبی مغز» (Neuroplasticity) و ایجاد «سیناپس‌های پایدار» می‌شود. همچنین، نتایج تحقیقات منتشر شده در مجله Nature Neuroscience در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد کودکانی که با انواع اسباببازی STEAM بازی می‌کنند، توانایی حل مسئله و تمرکز بالاتری نسبت به سایر هم‌سالان خود دارند.
همچنین این نوع بازی‌ها موجب کاهش وابستگی به موبایل، افزایش اعتماد به نفس، تقویت عملکرد تحصیلی و مهارت اجتماعی خواهد شد.
معرفی جدیدترین اسباب‌بازی‌های فکری و آموزشی (STEAM)
شاید در نگاه اول این گروه ناشناخته و نا آشنا باشد. اما با کمی صبر و حوصله متوجه می‌شویم که اسباب بازی‌هایی که جنبه علمی، آموزشی یا هنری دارند، با امتیاز بالا در این گروه قرار می‌گیرند و معمولا در یکی از زمینه‌های فناوری، ریاضی، هنری، علمی … قوی تر هستند. در ادامه به معرفی پرکاربردترین و پرفروش ترین اسباب بازی‌های STEAM که در بازار اسباب بازی ایران نمونه‌های مشابهی از آنها وجود دارد، می‌پردازیم.
اسباب بازی های ساختنی و مهندسی (Engineering Kits)
از آشناترین و در دسترس ترین STEAM می‌توان به انواع اسباب بازی ساختنی و مهندسی اشاره کنیم. این دسته شامل مگ‌های مغناطیسی، انواع لگوها، بلوک ها و ساختنی ها می‌شود. از فواید بازی با آنها می‌توانیم به تقویت تجسم فضایی، حل مسئله و بهبود مهارتهای فنی اشاره کنیم.
- لگوهای بزرگ و ساده برای کودکان ۴ تا ۸ سال
- لگوهای حرفه‌ای با قطعات زیاد و ریزتر (با دفترچه راهنما ) برای کودکان ۹ تا ۱۲ سال
اسباب بازی های هنری
برای چنین عنوانی از نقاشی روی ظروف سفالی تا دارهای ساده قالی بافی و پرژکتورهای آموزشی نقاشی قرار دارد. در این گروه، بعد هنری بیشتر مطرح شده اما کودکان برای قرینه سازی اشکال و ایجاد طرح ها و شکل‌های معنی دار، از تفکر هندسی سود می‌برند. هنرمندان کوچک 5 تا 10 ساله می‌توانند از آنها برای افزایش خلاقیت، زیبایی شناسی و ترکیب هنر و ریاضی نهایت استفاده را ببرند.
- پرژکتور آموزشی نقاشی
- دار قالی بافی
- رنگ آمیزی ظروف سفالی
- اسباب بازی سفال سازی
اسباب بازی های ریاضی و منطقی (بر پایه STEAM)
این
اسباب بازی‌های فکری و آموزشی به طور مستقیم روی ریاضی و تفکر منطقی تمرکز دارند. پازل‌های آموزش ریاضی بیشتر برای کودکان پیش از دبستان مناسب هستند و چرتکه و تانگرام از محبوب ترین اسباب بازی‌های بالای 8 سال هستند. آنها به تقویت ریاضیات، نگاه مساله محور و آزمون و خطا برای پیدا کردن جوابِ درست کمک می‌کند. گیم بردهای صفحه ای و کارتی هم در این گروه قرار دارد.
- برای گروه پیش از دبستان ( مثل بازی فکری تاکتیک، تعادل)
- 8 تا 12 سال ( مثل میکرو ربات، بازی ست)
- بالای 12 سال ( کهربا، ریسک، صد دروازه)
اسباب بازی های فناورانه و جدید
انواع ربات هوشمند، شاتل فضایی، حتی عروسک‌های هوشمند به سبب آشنا کردن کودکان با فناوری‌های علمی جدید در این دسته جای می‌گیرند. در این میان ربات‌هایی که امکان نوشتن برنامه برای آنها وجود دارد، از اولویت قرار دارند. هر چند قیمت آنها شاید کمی بالاتر از سایر اسباب بازی ها باشد اما به علت تاثیر عمیقی که بر دانش، یادگیری و کنجکاوی کودکان می‌گذارند، یک سرمایه گذاری بزرگ هستند. آنها ذهنیت کودکان را برای زندگی در آینده آماده کرده و اعتماد به نفس کودکان را به شکل قابل توحهی افزایش می‌دهد. با مطالعه مقاله
راهنمای تصویری خرید اسباب بازی فضایی و شاتل می‌توانید امکانات شاتل‌های اسباب بازی را با هم مقایسه و بهترین گزینه را برای فرزندتان خرید کنید.
- ربات جنجگجو
- شاتل فضایی
- عروسک هوشمند
انتخاب جدیدترین اسباب‌بازی‌های فکری و آموزشی بر اساس سن و جنس کودک
بر اساس تحقیق دانشگاه هاروارد (2022)، کودکانی که اسباب‌بازی‌های فکری و آموزشی متناسب با تیپ شخصیتی و سن‌شان دریافت می‌کنند، تا ۴ برابر بیشتر در فعالیت‌های مدرسه و تیمی مشارکت نشان می‌دهند. اگر تمایل به انتخاب بهترین ها را دارید، این راهنما به شما کمک می‌کند تا سریع تر به نتیجه برسید.
بهترین اسباب بازی فکری و آموزشی STEAM برای کودکان ۲ تا ۵ ساله
لگوی ساده، ابزارهای نقاشی، پازل‌های ابتدایی، رنگ‌آمیزی ها از بهترین ابزار این سن است. آنها به تدریج می‌توانند باعث هماهنگی چشم و دست و افزایش مهارت‌حرکتی شوند. این مهارتهای پایه از ضروری ترین آموزش‌هایی است که به رشد سیناپس‌های عصبی و توسعه قشر حس و حرکتی مغز کودکان کمک می کند. تاخیر در این رشد باعث معلولیت و آسیب جدی خواهد شد. پس از کارکرد موثر این گروه غافل نشوید.
بهترین اسباب بازی فکری و آموزشی برای کودکان 6 تا 8 ساله
توصیه‌ها: کیت‌های ساده برنامه‌نویسی، انواع بازی‌های شمارشی، پازل‌های مفهومی در این گروه سنی به کشف رابطه علت و معلولی و رشد منطق کمک می کند. دختران 6 تا 8 ساله اغلب به استفاده از ابزار هنری و سازه رنگی علاقه دارند و پسرها بیشتر مجذوب وسایل مکانیکی و کارکردن با پیچ و مهره ها می‌شوند.
بهترین اسباب بازی‌های فکری و آموزشی برای کودکان 9 تا 12 ساله
کیت‌های علمی واقعی، ابزارهای ساخت ربات‌های ابتدایی از محبوب ترین اسباب بازی‌های این گروه است. تمرکز بر هوش بصری، حرکتی از مزیت این بازی ها است. تفاوت‌های جنسیتی در این سن رنگ می‌بازد و آنچه اهمیت می‌یابد شکوفایی استعدادها کودکان در مرز نوجوانی است.
اسباب‌بازی‌های مبتنی بر STEAM دروازه ورود به دنیای آینده
در گذشته بیشتر بر جنبه «سرگرمی» اسباب بازی تاکید می‌شد، اما امروزه، بازی ابزاری برای آموزش و مهارت آموزی کودکان در نظر گرفته می شود. در این میان انواع اسباب بازی فکری و آموزشی نقش پررنگی در ساختن شخصیت و آینده کودکان دارند. اگر به دنبال انتخاب هوشمندانه هستید، اکنون بهترین زمان برای آشنایی و تهیه جدیدترین اسباب‌بازی‌ها مبتنی بر STEAM است. چرا که با این انتخاب، می‌توانید آینده‌ای روشن‌تر را برای فرزندتان رقم بزنید.
